《童蒙须知》全文
yuánxù
原叙
夫童蒙之学，始于衣服冠履，次及言语步趋，次及洒扫涓洁，次及读书写文字，及有杂细事宜。皆所当知。今逐目条列，名曰《童蒙须知》。若其修身治心、事亲接物、与夫穷理尽性之要，自有圣贤典训，昭然可考。当次第晓达,兹不复详著云。
yúnzhāorán
kě
kǎo
dāngcì
dì
xiǎodá
zī
bú
fùxiángzhù
fūqióng
lǐ
jìn
xìng
zhī
yào
zì
yǒushèngxiándiǎnxùn
zhī
ruò
qí
xiūshēnzhì
xīn
shì
qīn
jiē
wù
yǔ
dāngzhī
jīn
zhúmùtiáo
liè
míngyuē
tóngméngxū
dú
shū
xiěwén
zì
jí
yǒu
zá
xì
shì
yí
jiē
suǒ
jí
yán
yǔ
bù
qū
cì
jí
sǎ
sǎojuān
jié
cì
jí
fū
tóngméngzhī
xué
shǐ
yú
yī
fúguānlǚ
cì
衣服冠履第一
大抵为人，先要身体端整。自冠巾、衣服、鞋袜、皆须收拾爱护，
chánglìngguānjīn
yī
fú
xié
wà
jiē
xūshōushi
ài
hù
dà
dǐ
wéi
rén
xiānyàoshēn
tǐ
duānzhěng
zì
yīfúguānlǚdìyī
常令洁净整齐。我先人常训子弟云：
nán
zǐ
yǒusān
jǐn
wèi
tóu
jǐn
yāo
jǐn
jiǎo
jiéjìngzhěngqíwǒxiānrénchángxùnzǐdìyún
“男子有三紧。谓头紧、腰紧、脚紧。”头，谓头巾。未冠者总髻。腰谓以绦或带束腰。脚谓鞋袜。此三者要紧束，不可宽慢。宽慢则身体放肆，不端严，为人所轻贱矣。
凡着衣服，必先提整衿领，结两
rèn
niǔ
dài
bù
kě
lìngyǒuquèluò
yǐn
shízhàoguǎn
fánzhuó
yī
fú
bì
xiān
tízhěngjīn
lǐng
jiéliǎng
fàng
sì
bùduānyán
wéi
rénsuǒqīngjiàn
yǐ
zhěyào
jǐn
shù
bù
kěkuānmàn
kuānmàn
zéshēn
tǐ
wèi
yǐ
tāohuòdàishùyāo
jiǎowèi
xié
wà
cǐ
sān
jǐn
tóu
wèi
tóu
jīn
wèiguànzhězǒng
jì
yāo
衽纽带，不可令有阙落。饮食照管，
勿令污坏；行路看顾，勿令泥渍。
凡脱衣服，必齐整折叠箱箧中。勿散乱顿放，则不为尘埃杂秽所污。仍易于寻取，不致散失。着衣既久，则不免垢腻。须要勤勤洗浣。破绽
zé
bǔ
zhuìzhī
jìn
bǔ
zhuìwú
hài
zhǐ
yàowán
jié
zé
bùmiǎngòu
nì
xū
yàoqín
qín
xǐhuàn
pòzhàn
réng
yì
yú
xún
qǔ
bú
zhì
sàn
shī
zhuó
yī
jì
jiǔ
wù
sǎnluàndùnfàng
zé
bù
wéichén
āi
zá
huìsuǒ
wū
fán
tuō
yī
fú
bì
qízhěngzhé
diéxiāngqièzhōng
wùlìngwūhuàixínglùkàngùwùlìngnízì
则补缀之。尽补缀无害，只要完洁。
凡盥面，必以巾帨遮护衣领，卷
shùliǎngxiù
wù
lìngyǒusuǒ
shī
fán
jiù
láo
yì
fánguànmiàn
bì
yǐ
jīn
shuìzhē
hù
yī
lǐng
juǎn
束两袖，勿令有所湿。凡就劳役，必去上笼衣服，只着短便，爱护勿使损污。凡日中所着衣服，夜卧必更，则不藏蚤虱，不即敝坏。苟能
gēng
zé
bùcángzǎo
shī
bù
jí
bì
huài
gǒunéng
shǐ
sǔn
wū
fán
rìzhōngsuǒzhuó
yī
fú
yè
wò
bì
bì
qùshànglǒng
yī
fú
zhīzhuóduǎnbiàn
ài
hù
wù
如此，则不但威仪可法，又可不费衣服。晏子一狐裘三十年。虽意在以俭化俗，亦其爱惜有道也，此最饬身之要，毋忽。
言语步趋第二
凡为人子弟，须是常低声下气，语言详缓，不可高言喧哄、浮言戏笑。父兄长上有所教督，但当低首
tīngshòu
bù
kěwàngzì
yì
lùn
zhǎngshàngjiǎn
zé
xiào
fùxiōngzhǎngshàngyǒusuǒjiào
dū
dàndāngdīshǒu
yǔ
yánxiánghuǎn
bù
kě
gāoyánxuānhǒng
fú
yán
xì
fán
wéi
rén
zǐ
dì
xū
shìchángdīshēngxià
qì
yán
yǔ
bù
qū
dì
èr
chìshēnzhī
yào
wú
hū
yǐ
jiǎnhuà
sú
yì
qí
ài
xī
yǒudào
yě
cǐ
zuì
yī
fú
yàn
zǐ
yī
hú
qiúsān
shínián
suī
yì
zài
rúcǐzébúdànwēiyíkěfǎyòukěbùfèi
听受，不可妄自议论。长上检责，或有过误，不可便自分解，姑且隐默。久却徐徐细意条陈，云此事恐
mò
jiǔ
què
xú
xú
xì
yì
tiáochén
yún
cǐ
shìkǒng
huòyǒuguòwù
bù
kě
biàn
zì
fēn
jiě
gū
qiě
yǐn
是如此，向者当是偶尔遗忘。或曰：当是偶尔思省未至。若尔，则无伤
wǔ
shì
lǐ
zì
míng
zhì
yúpéngyǒufènshàng
yì
dāngshì
ǒu
ěr
sī
xǐngwèi
zhì
ruò
ěr
zé
wúshāng
shìrúcǐxiàngzhědāngshìǒuěryíwànghuòyuē
忤，事理自明。至于朋友分上，亦当如此。
凡闻人所为不善，下至婢仆违过，宜且包藏，不应便尔声言。当相告语，使其知改。
凡行步趋跄，须是端正，不可疾走跳踯。若父母长上有所唤召，却当疾走而前，不可舒缓。
dāng
jí
zǒu
ér
qián
bù
kě
shūhuǎn
zǒutiào
zhí
ruò
fù
mǔzhǎngshàngyǒusuǒhuànzhào
què
fánxíngbù
qūqiàng
xū
shìduānzhèng
bù
kě
jí
xiānggào
yǔ
shǐ
qí
zhī
gǎi
guò
yí
qiěbāocáng
bùyìngbiàn
ěrshēngyán
dāng
fánwénrén
suǒwéi
búshàn
xià
zhì
bì
pú
wéi
dāngrú
cǐ
洒扫涓洁第三
凡为人子弟，当洒扫居处之地，拂试几案，当令洁净。文字笔砚，凡百器用，皆当严肃整齐，顿放有
chángchùfán
bǎi
qìyòng
jiēdāngyán
sùzhěngqí
dùnfàngyǒu
fú
shì
jī
àn
dānglìng
jié
jìng
wén
zì
bǐ
yàn
fán
wéi
rén
zǐ
dì
dāngsǎ
sǎo
jū
chù
zhī
dì
sǎsǎojuānjiédìsān
常处。取用既毕。复臵元所。
父兄长上坐起处，文字纸扎之
fùxiōngzhǎngshàngzuò
qǐ
chù
wén
zì
zhǐ
zhā
zhī
qǔyòngjìbìfùzhìyuánsuǒ
属，或有散乱，当加意整齐，不可辄自取用。凡借人文字，皆臵簿抄录主名，及时取还。
chuāngbì
lù
zhǔmíng
jí
shí
qǔhuān
zhé
zì
qǔyòng
fán
jiè
rénwén
zì
jiē
zhì
bùchāo
shǔhuòyǒusǎnluàndāngjiāyìzhěngqíbùkě
窗壁、几案、文字间，不可书
yún
huài
bǐ
wū
mò
guān
zǐ
dì
zhí
jīànwénzìjiānbùkěshū
字。前辈云：“坏笔污墨，瘝子弟职。
zìqiánbèi
书几书砚，自黥其面。”此为最不雅洁。切宜深戒。
读书写文字第四
凡读书，须整顿几案，令洁净端
zhèng
fán
dúshū
xūzhěngdùn
jī
àn
lìng
jié
jìngduān
dú
shū
xiěwén
zì
dì
sì
jié
qiē
yí
shēnjiè
shūjīshūyànzìqíngqímiàncǐwéizuìbùyǎ
正。将书册整齐顿放，正身体对书
cè
xiánghuǎnkàn
zì
zǐ
xì
fēnmíng
jiāngshūcèzhěngqídùnfàngzhèngshēntǐduìshū
册，详缓看字，子细分明。
读之，须要读得字字响亮，不可误一字，不可少一字，不可多一字，不可倒一字。不可牵强暗记。只是要多诵遍数，自然上口，久远不忘。古人云：“读书千遍，其义自见。”
dúzhīxūyàodúdézìzìxiǎngliàngbùkě
wùyīzìbùkěshǎoyīzìbùkěduōyīzì
bùkědàoyīzìbùkěqiānqiǎngànjìzhǐshì
yàoduōsòngbiànshùzìránshàngkǒujiǔyuǎnbùwàng
gǔrényúndúshūqiānbiànqíyìzìxiàn
谓熟读则不待解说，自晓其义也。
余尝谓读书有三到：谓心到、眼到、口到。心不在此，则眼不看子细。心眼既不专一，却只漫浪诵读，决不能记，记亦不能久也。三到之
zhōngjué
bùnéng
jì
jì
yì
bùnéngjiǔ
yě
sāndào
zhī
xì
xīn
yǎn
jì
bùzhuānyī
què
zhīmànlàngsòngdú
dào
kǒudào
xīn
bù
zài
cǐ
zé
yǎn
bù
kàn
zǐ
yúchángwèi
dú
shūyǒusāndào
wèi
xīndào
yǎn
wèishúdúzébúdàijiěshuōzìxiǎoqíyìyě
中，心到最急。心既到矣，眼口岂
bù
dào
hū
xīndàozuìjíxīnjìdàoyǐyǎnkǒuqǐ
不到乎？
凡书册，须要爱护，不可损污绉折。济阳江禄，书读未完，虽有急速，必待掩束整齐然后起，此最为可法。
fánshūcèxūyàoàihùbùkěsǔnwūzhòu
zhéjìyángjiānglùshūdúwèiwánsuīyǒují
sùbìdàiyǎnshùzhěngqíránhòuqǐcǐzuìwéi
kěfǎ
凡写文字，须高执墨锭，端正研磨，勿使墨汁污手。高执笔，双钩端楷书字，不得令手指着毫。凡写字，未问写得工拙如何，且要一笔一画，严正分明，不可潦草。凡写文字，须要子细看本。不可差讹。
杂细事宜第五
凡子弟，须要早起晏眠。凡喧哄
zhēngdòu
zhī
chù
bù
kě
jìn
wú
yì
zhī
shì
bù
kě
wéi
fán
zǐ
dì
xū
yàozǎo
qǐ
yànmián
fánxuānhǒng
zá
xì
shì
yí
dì
wǔ
wén
zì
xū
yào
zǐ
xì
kànběn
bù
kě
chā
é
yī
huà
yánzhèngfēnmíng
bù
kě
liáocǎo
fán
xiě
zì
wèiwènxiě
dégōngzhuōrú
hé
qiě
yào
yī
bǐ
duānkǎi
shū
zì
bù
dé
lìngshǒuzhǐzhuóháo
fán
xiě
mó
wù
shǐ
mò
zhī
wūshǒu
gāo
zhí
bǐ
shuānggōu
fánxiěwénzìxūgāozhímòdìngduānzhèngyán
争斗之处不可近，无益之事不可为。
wèi
rú
dǔ
bó
lóngyǎng
dǎ
qiú
tī
qiú
fàng
谓如赌博、笼养、打球、踢球、放风禽等事
fēngqínděngshì
凡饮食，有则食之，无则不可思索。但粥饭充饥不可阙。凡向火，勿迫近火旁。不惟举止不佳，且防焚爇衣服。
凡相揖必折腰。凡对父母长上
péngyǒu
bìchēngmíng
fánchēnghūzhǎngshàng
bù
kě
fánxiāngyī
bì
zhéyāo
fán
duì
fù
mǔzhǎngshàng
fén
ruò
yī
fú
wù
pò
jìn
huǒpáng
bù
wéi
jǔ
zhǐ
bù
jiā
qiěfáng
suǒ
dànzhōufànchōng
jī
bù
kě
què
fánxiànghuǒ
fányǐnshíyǒuzéshízhīwúzébùkěsī
朋友，必称名。凡称呼长上。不可以字，必云某丈。如弟行者，则云某姓某丈。按《释名》弟训第，谓相次第也。某丈者，如云张丈、李
zhàngxiāngcì
dì
yě
mǒuzhàngzhě
rú
yúnzhāngzhàng
lǐ
mǒuxìngmǒuzhàng
àn
shìmíng
dì
xùn
dì
wèi
yǐ
zì
bì
yúnmǒuzhàng
rú
dìhángzhě
zé
yún
丈。某姓某丈者，如云张三丈、李
sìzhàng
jiù
zhùyún
mǒuxìngmǒuzhàngzhěrúyúnzhāngsānzhànglǐ
四丈。旧注云。
凡出外及归，必于长上前作揖。虽暂出亦然。凡饮食于长上之前，必轻嚼缓咽，不可闻饮食之声。凡饮食之物，勿争较多少美恶。凡侍
zhǎngzhěyǐn
shí
zhī
wù
wùzhēngjiàoduōshǎoměi
è
fán
shì
bì
qīngjiáohuǎnyān
bù
kě
wényǐn
shí
zhīshēng
fán
suī
zànchū
yì
rán
fán
yǐn
shí
yúzhǎngshàngzhīqián
fánchūwàijíguībìyúchángshàngqiánzuōyī
长者之侧，必正立拱手。有所问，
zé
bìchéngshí
duì
yán
bù
kěwàng
zhīcèbìzhènglìgǒngshǒuyǒusuǒwèn
则必诚实对，言不可妄。
凡开门揭帘，须徐徐轻手，不可令震惊声响。凡众坐，必敛身，勿
guǎngzhànzuò
lìngzhènjīngshēngxiǎng
fánzhòngzuò
bì
liǎnshēn
wù
fán
kāimén
jiē
lián
xū
xú
xúqīngshǒu
bù
kě
广占坐席。凡侍长上出行，必居路
zhī
yòu
zhù
bì
jū
zuǒ
xífánshìzhǎngshàngchūxíngbìjūlù
之右。住必居左。
凡饮酒，不可令至醉。凡如厕，
fányǐnjiǔbùkělìngzhìzuìfánrúcè
必去外衣，下必盥手。凡夜行，必以灯烛，无烛则止。凡待婢仆，必端严，勿得与之嬉笑。执器皿必端
yán
wéikǒngyǒu
shī
fán
wēixiǎn
bù
kě
jìn
duānyán
wù
dé
yǔ
zhī
xī
xiào
zhí
qì
mǐn
bìduān
yǐ
dēngzhú
wú
zhú
zé
zhǐ
fán
dài
bì
pú
bì
bìqùwàiyīxiàbìguànshǒufányèxíngbì
严，惟恐有失。凡危险，不可近。凡道路遇长者，必正立拱手。疾趋而揖。凡夜卧，必用枕。勿以寝衣覆首。凡饮食，举匙必臵箸，举箸必臵匙。食已，则臵匙箸于案。
杂细事宜，品目甚多。姑举其略。然大概具矣。凡此五篇，若能遵守不违，自不失为谨愿之士。必又能
bù
wéi
zì
bù
shī
wéi
jǐnyuànzhī
shì
bì
rán
dà
gài
jù
yǐ
fán
cǐ
wǔpiān
ruònéngzūnshǒu
zá
xì
shì
yí
pǐn
mùshènduō
gū
jǔ
qí
lüè
bì
zhì
chí
shí
yǐ
zé
zhì
chí
zhù
yú
àn
fùshǒu
fán
yǐn
shí
jǔ
chí
bì
zhì
zhù
jǔ
zhù
ér
yī
fán
yè
wò
bìyòngzhěn
wù
yǐ
qǐn
yī
fándào
lù
yùzhǎngzhě
bìzhènglì
gǒngshǒu
jí
qū
yòunéng
读圣贤之书，恢大此心，进德修业，入于大贤君子之域，无不可者。汝曹宜勉之。
dúshèngxiánzhīshūhuīdàcǐxīnjìndéxiūyè
rùyúdàxiánjūnzǐzhīyùwúbùkězhěrǔ
cáoyímiǎnzhī
百度搜索“yundocx”或“云文档网”即可找到本站免费阅读全部范文。收藏本站方便下次阅读，云文档网，提供经典综合文库童蒙须知注音在线全文阅读。
最新更新：
